inleiding

20160128 – Dit artikel gaat over Yaesu FT-991 “shack in a box”. De FT-991 is de “opvolger” van de fameuze FT-897(D). Omdat de FT-897(D) bij vrijwel elke experimenteel radio onderzoeker bekend is en hiermee ook vergelijkbaar, zal hier in dit artikel naar gerefereerd worden. Voor het gemak wordt er over de FT-897 gesproken waarbij vrijwel altijd ook de FT-897D gelezen mag worden.

 

studie

Omdat de aanschaf van een FT-991 een flinke “investering” is, heb ik de specificaties op papier eerst uitvoerig bekeken. De bevindingen hiervan zijn hieronder te lezen:

RF gain/SQL losgekoppeld! ++
Eén puntje aan de FT-897 vind ik ergerlijk. In het menu moet gekozen worden tussen RF gain en SQL. Op FM wil ik graag SQL en op SSB graag RF gain. Helaas is de voorkeur voor RF gain of SQL niet te koppelen aan een band of mode, dus het blijft heen en weer schakelen in het menu. Gelukkig heeft de FT-991 dit losgekoppeld, olé! De RF gain is met een specifieke knop in te stellen, zeer prettig. De SQL is via het menu op een gewenste digitale waarde in te stellen. Aanvankelijk had ik gezegd dat ik liever een losse SQL knop wil, maar hier ben ik een paar jaar geleden op terug gekomen. Op recentere portofoons is de SQL drempel ook digitaal in te stellen. En dat functioneert prima. Dus “thumbs up” voor Yaesu voor deze (naar mijn idee) significante verbetering (van een overigens prima FT-897 ontwerp).preamp +
Iets wat ik miste in de FT-897 was een preamp. Omdat een FT-897 voor die tijd al een overcompleet apparaat was met alle modi en banden, is een compromis in het ontwerp door weglaten van een preamp arbitrair. Gelukkig is de FT-991 uitgerust met een preamp dat zelfs nog via een tweede preamp te schakelen is. In de FT-2000-achtige modellen zat het al, nu ook in de “kleine broer”. Wederom een pluspunt.

tuner ingebouwd / geen accu of voeding ingebouw
Een “radicale” wijziging ten opzichte van de FT-897 is het toevoegen van een automatische tuner. Dit vind ik een welkome toevoeging. Temeer omdat deze set bedoeld is om “mee te slepen” is het denkbaar dat een antenne wordt aangesloten dat niet helemaal qua impedantie optimaal is. De tuner kan dit verschil mooi compenseren. Hoewel ik niet verwacht dat deze tuner een stuk draad van willekeurige lengte af kan stemmen, is het een fijne toevoeging. Bij mijn FT-897 had ik standaard de LDG-897 aangekoppeld. (De Yaesu FC-30 presteerde qua bereik naar mijn idee niet goed genoeg en is daarom door de LDG vervangen.) De “keerzijde” is dat er geen accupacks in de radio kunnen worden geplaatst of een ingebouwde voeding zoals dat wel mogelijk is bij de FT-897. Dit laatste vind ik niet bezwaarlijk omdat ik altijd gebruik hebt gemaakt van een losse voeding of grote auto accu. De voorkeur is persoonlijk natuurlijk, maar ik heb liever een ingebouwde tuner in plaats van een accu of voeding. Voor mij een verbetering dus. Temeer omdat de “kabel bende” tussen de set en tuner nu verleden tijd is. 😉

ingebouwde klok ++
Een prettige toevoeging is een klok op het display. Zelfs de FT-2000 heeft dit niet en daarom heb ik altijd een los klokje gebruikt. Maar als het ingebouwd is, scheelt het weer een “los ding” dat meegesleept moet worden bij een velddag of JOTA. (De Icom IC-7000 had al eerder ook een klokje ingebouwd.) Het lijkt zelfs mogelijk dat de tijd gesynchroniseerd wordt door middel van een optionele aan te sluiten GPS ontvanger.

groter display ++
Technische ontwikkelingen gaan door en zo is een groter (touch screen) display niet meer weg te denken in nieuwe apparaten zoals de FT-991. De FT-897 heeft een monochroom display met een te kiezen achtergrondkleur. Het FT-897 scherm heeft veel contrast en dat is prettig. Hoe het grotere scherm gaat bevallen qua leesbaarheid zal blijken.data aansluiting ++
Een pluspunt is dat een computer direct op de FT-991 aangesloten kan worden via USB aansluiting of RS232 aansluiting. Een specifieke kabel zoals de CT-62 voor de oudere Yaesu’s is gelukkig niet meer nodig. De RS232 kan ook gebruikt worden voor de GPS ontvanger zodat de computer op de USB aansluiting kan worden aangesloten. Omdat RS232 “de meest elementaire” digitale aansluiting is, is dit een fijne toevoeging naast de USB poort. Een grote plus is dat alle seriële stekkers kunnen worden aangesloten. Bij de FT-2000 ligt de RS-232 connector iets verzonken waardoor soms de stekker niet goed past. Bij de FT-991 is dat geen probleem meer.remote aansluiting en

voice keyer ++
Er is een aansluiting aan de achterkant voor een bedraadde afstandbediening. Dit bestond al voor onder andere de FT-2000, maar nog niet voor de FT-897. Hiermee kan een gewenst geluidsfragment van de voice keyer worden geselecteerd. Dit zou zelfs met een voetpedaal kunnen. Van Yaesu is er een kastje met knoppen voor handbediening beschikbaar. Een voetpedaal is eenvoudig zelf te fabriceren.C4FM

modulatie +
De FT-991 gaat mee in de digitale ontwikkelingen met de toevoeging van C4FM. Hier heb ik geen kennis van en ik ben benieuwd wat dit toevoegt. Dergelijke nieuwe technieken kunnen snel erg succesvol zijn, langzaam op gang komen of zelfs floppen. Waar C4FM naar toe gaat weet ik niet, ik laat mij verrassen…

 

“valse start”
De FT-991 heeft eigenlijk een valse start gemaakt. De vroege serie van de FT-991 had last van een falende eindtrap en slechte audio kwaliteit bij AM. Er wordt (waarschijnlijk onterecht) beweerd dat dit zou komen door een verkeerde bias instellen. Echter geeft de reparatie deskundige aan dat het zeer aannemelijk dat er een slechte productieserie van de RD100HHF1-101 FET’s is geweest. Hierdoor werkte de HF eindtrap niet goed. Het gevolg van een falende FET in de eindtrap is dat de ruststroom verloopt en de “verkeerde” ruststroom is een gevolg van de falende FET. (Mogelijk heeft een verkeerd “carrier level” van AM hier ook aan bijgedragen.)
Veel FET’s zijn onder garantie al vervangen. Ik heb vernomen dat dit probleem tot de 5I serie voor kan komen en vanaf de 5J serie het probleem al in de fabriek is opgelost door een andere productie serie van FET’s. De falende eindtrap heeft dus niets te maken met het ontwerp van de zendontvanger of de kwaliteitscontrole in de fabriek, maar de oorzaak is een slechte kwaliteit van een toegeleverd component.

 

afwachtende kopers
Bij speuren op internet is mij opgevallen dat er veel amateurs geïnteresseerd zijn in de FT-991, maar de set niet durven kopen. Angstvallig lijken ze naar elkaar te “kijken wie het durft” er een te kopen. Vaak gaat dit gepaard met een hoop “lawaai” van zelfbenoemde experts. Denk hierbij aan dat de FT-991 af wordt gekraakt als deze vergeleken wordt met een zendontvanger dat €2.000,00 duurder is. Allicht dat voor €2.000,00 een verschil in opties en kwaliteit te vinden is. De tuner is als onvoldoende bekritiseerd omdat het bereik niet zo groot is als een LDG tuner. Het regelbereik is inderdaad niet zo groot, maar als je een extreme aanpassing nodig hebt aan de antenne is af te vragen of dit een beperking van de tuner is of dat de antenne ongeschikt is. Echt legitieme redenen om een FT-991 niet te kopen heb ik niet kunnen vinden.
Een terecht punt is dat de FT-991 nog niet door Chirp of vergelijkbare programma’s wordt ondersteund. Maar dat lijkt mij een kwestie van tijd. Ook worden er firmware updates verstrekt om de prestaties te verbeteren. De FT-2000 is in het begin ook geplaagd doordat de firmware niet optimaal was. Na een grondige firmware herziening presteert de FT-2000 fantastisch. Ik heb er vertrouwen in dat de firmware blijft ontwikkelen totdat deze optimaal presteert.

 

eerste ervaringen

geluidskwaliteit ++
De eerste ervaringen met de FT-991 zijn geweldig. De geluidskwaliteit is fantastisch. HF SSB lijkt wel FM! Ook de automatische filtering om fluittonen weg te filteren werkt indrukwekkend. Ook FM verkeer op de lokale repeater luistert zeer aangenaam en niet vermoeiend.

band scope —
Er is een band scope ingebouwd dat grafisch de signaalsterkte van omliggende kanalen laat zien. Wanneer er gescand wordt is er even geen audio, maar dat is als hinderlijk ervaren. In het begin niet, maar dit is steeds meer als storend ervaren. De grafische weergave van het spectrum wordt na scannen statisch weergegeven zodat er met de afstemknop naar een “bult” in het spectrum gedraaid kan worden. Een lijntje loopt mee op de grafische weergave zodat zichtbaar is waar de actuele ontvangstfrequentie is op het spectrum. Zo kan je snel een sterk station zoeken zonder een heel eind “over de band te draaien”. Op papier leek het mij een “nice to have” toevoeging voor de “aardigheid”, maar dit blijkt een interessante functie. Helaas zorgt de afwezigheid van geluid in de praktijk dat de functie weinig nuttig is.

”echte amateurs lezen geen handleiding”
Ik denk dat ik één van de weinige experimenteel radio onderzoekers ben dat handleidingen volledig leest en bestudeerd. Vaak zitten er interessante functies “verstopt” in menu’s die zeer handig zijn en eigenlijk niet te vinden zijn zonder de handleiding. Tot nu toe is gebleken dat bestuderen van een handleiding beslist iets toevoegt. Toch steek ik eerst “de stekker er in” en begin te testen hoe alles werkt zonder de handleiding gelezen te hebben… Ik merk dat handleidingen soms nogal abstract kunnen zijn en lastig te lezen. Als er even met de knoppen “gespeeld” is, leest de handleiding makkelijker omdat het beter in de praktijk te plaatsen is.
De ervaring zonder “handleiding kennis” is prima. Zonder het boekwerk is een repeater met shift en CTCSS ingesteld. Daarbij is het zendvermogen en squelch niveau versteld en een QSO gemaakt. Zonder handleiding is de FT-991 goed te bedienen en te begrijpen. Naar mijn idee eenvoudiger dan de FT-897. Ondanks dat de FT-991 meer functies heeft, is het door het grotere scherm met meer informatie overzichtelijker dan de FT-897. Maar als je menu’s ingewikkeld en lastig vind, begin dan niet aan een FT-991 want nieuwe apparatuur met veel functies blijft complexer dan een buizenzender van veertig jaar terug.

menu “default” ++
Een slimme functie is het “highlighten” van de standaard instellingen in het hoofdmenu. Wanneer de standaard instelling is geselecteerd is de tekst blauw. Zodra er een alternatieve optie wordt gekozen, wordt de tekst wit. Dus je hoeft de handleiding er niet meer bij te pakken als je terug wilt naar de standaard instellingen. Oké, het is misschien geen baanbrekende innovatie, maar het getuigt beslist van goed denkwerk in de ontwikkeling van de FT-991.

beeldscherm +
Hoe het aanraak gevoelige beeldscherm zou presteren was ik benieuwd naar. Een reëel risico is dat de scherpte van het beeld ten koste gaat doordat het aanraak gevoelig is. In de praktijk ziet het scherm er prima uit. Hoge resolutie, scherp en op de bediening wordt goed gereageerd. De informatie wordt overzichtelijk gepresenteerd en de kleuren voegen ook iets toe aan de functionaliteit. Mijn oordeel: prima.

afwezigheid omroepband +-
De FT-991 heeft geen omroep ontvanger mogelijkheid. De FT-8×7 serie kan wel de omroepband ontvangen. Voor mij is het geen must, maar ik heb bij de FT-8×7’s er wel gebruik van gemaakt. De FT-8×7 heb ik op vakantie gebruikt als luxe wereldontvanger en de omroepband 88…108MHz was een leuke toevoeging. Ik denk niet dat ik het zal missen op de FT-991, maar het is een puntje waarbij de FT-8×7 een streepje voor heeft.

seriële poort ++
De seriële poort is iets verder naar buiten gebracht dan bijvoorbeeld bij de FT-2000 waardoor seriële kabels beter kunnen worden verbonden. Bij de FT-2000 moet soms het kapje van de connector worden verwijderd om goed te passen, bij de FT-991 is dat geen probleem. Pluspunt.

knop verlichting +
De knoppen zijn voorzien van verlichting. Dit maakt bediening in het duister prettig. De tekst op de knoppen wordt door de witte verlichting helder weergegeven. De knoppen voelen goed aan, maar het is aannemelijk dat zachte knoppen sneller slijten dan harde knoppen. De ervaring met portofoons is dat de zwarte coating op den duur van de (randen van de) knoppen slijt waardoor de randen van de knoppen oplichten. De kans dat de slijtage bij de FT-991 optreed is natuurlijk kleiner omdat de FT-991 niet in een jaszak wordt meegenomen, maar na een tiental jaar is de kans op slijtageverschijnselen denkbaar.

geen modulatie op meter +-
20160201 – De meter op de FT-991 kan één van de gewenste functies weergreven: [PO] ofwel zendvermogen, [ALC] ofwel de ALC spanning, [SWR] ofwel de staandegolfverhouding, [COMP] ofwel het compressieniveau, [ID] ofwel de drain stroom van de eindtrap of [VDD] ofwel de drain spanning van de eindtrap.
Helaas is er geen mogelijkheid om de meter in te stellen op modulatie. Bij de FT-8×7 had ik bij zenden de meter altijd op modulatie staan bij zenden. Bij FM vind ik dat handig zodat ik kan zien of ik voldoende moduleer. Helaas is dat bij de FT-991 niet meer mogelijk…

DNR! +++
20160203 – De DNR functie ben ik zeer van onder indruk! Op enkelzijband is er vaak veel (harde) ruis waardoor je je oren goed moet “spitsen” om in de ruis een stem te herkennen. Met “getrainde oren” lukt het vaak wel om informatie uit de ruis te halen, maar het is wel vermoeiend. Met de Dynamic Noise Reduction functie wordt de ruis onderdrukt en de gewenste (stem) informatie doorgelaten. Het resultaat is waanzinnig goed! Er zijn zelfs 15 niveaus in te stellen. De harde ruis wordt digitaal onderdrukt zodat het geluid lijkt op dat van een waterval in de verte. In mijn oren klinkt het als een “zachte digitale waterval”. De omschrijving is misschien wat vaag, maar ik denk wel dat het de lading dekt.
Oordeel: Top! Bijzonder goede functie en de werking is prima. De DSP van de FT-897 komt niet in de buurt bij deze resultaten…

naamgeving +
20160203 – Elk geheugenkanaal van de FT-991 kan een label krijgen met een gewenste naam. Een pluspunt is dat er redelijk lange namen ingevoerd kunnen worden zoals “coversity”. (Bij de FT-8×7 was het aantal karakters veel beperkter.) Er kan gekozen worden van a…z (hoofd- en kleine letters) en 0…9 met enkele leestekens. Speciale symbolen zijn, in tegenstelling tot de FT-8×7, niet meer mogelijk. Bij de FT-8×7 kon bijvoorbeeld het symbool voor een repeater worden geselecteerd dat dus maar één karakter “lang” is. De keerzijde van die speciale karakters is dat programmeer software zoals FTBasicMMO deze karakters niet aan kunnen en deze karakters bij programmeren verloren gaan. Bij de FT-991 zijn dus alleen standaard ASCII karakters mogelijk dat compatibel is met “de rest van de wereld”. Het valt wel op dat bij programmeren van de naam de cursor altijd aan het begin van het label staat. Mijn voorkeur zou zijn dat deze altijd aan het einde van het label staat. Dat scheelt weer een paar handelingen om de cursor te verplaatsen.

audio over USB? ++
20160203 – Op het internet is wisselende informatie te vinden over de USB aansluiting. De éé beweert dat deze geen audio over USB heeft en de ander beweert van wel. (Mogelijk door wat “ongelukkig” omschreven informatie van Yaesu.) Via de USB aansluiting kan de FT-991 worden bediend én het is mogelijk om audio over de USB kabel te sturen. Dus hiermee zou digimode via één USB kabel mogelijk moeten zijn. Ik heb dit nog niet gevalideerd, maar op Youtube zijn wel filmpjes te vinden hiervan. De optionele SCU-17 lijkt hiermee in de FT-991 ingebouwd in de FT-991. Dat scheelt weer een hoop kabels en een “losse” modem. Ideaal voor een “shack in a box”!

mute +
Net als de FT-2000 heeft de FT-991 een drie seconden mute functie. Door de aan/uit knop kort in te drukken, gaat het ontvangen audio drie seconden uit. Op het eerste gezicht lijkt dit een rare functie, maar dit heb ik bij dde FT-2000 al als een prettige functie ervaren. Als iemand in de omgeving je iets vraagt, kan je met intuïtieve bediening alle audio even uit zetten zonder dat het volume niveau aangepast wordt. Als het langer stil moet blijven kan de knop herhaaldelijk worden ingedrukt. Het is een leuke toevoeging dat getuigt van meedenken met de gebruiker en de functie kost geen extra knop.

TUNER/LINEAR connector met band data
De FT-991 is uitgerust met een TUN/LIN ofwel TUNER/LINEAR connector. Deze kan gebruikt worden voor aansluiten van een antennetuner of lineaire HF versterker. Via een menu is de functie van de aansluitign te kiezen. Enkele pennen hebben daarom een dubbelfunctie. +13,8VDC, GND, TX INH en TX GND zijn voor beide toepassingen gelijk. Het meest interessant is de toepassing van de band data voot een lineair. Wanneer de connector ingesteld is als “LINEAIR” worden pennen 4, 5, 6 en 7 gebruikt om de toegepaste band binair door te geven. Als er een lineair aangesloten is, kan de afstemming geschakeld worden naar de gewenste band/frequentie. Hieronder staat de tabel met de signalen. Corresponderend aan een gekozen band wordt er 5VDC aangeboden op één of meerdere pennen. Zo is het mogelijk om met een binaire naar decimale chip (zoals HEF4028), de band data te “vertalen” naar bijvoorbeeld tien relais die een gewenste filter schakelen. Dit kan handig zijn bij aansturen van een zelfbouw lineair. Wanneer het binaire signaal bijvorobeeld in een Arduino wordt ingevoerd zou de Arduino stappenmotoren aan kunnen sturen om de condensatoren op een vaste instelling te zetten en de gewenste spoelen in of uit te schakelen. Kortom, de band data kan interessant om te gebruiken.

 

AM transmission audio trouble the problem
20160205 – Information can be found about the bad transmitted AM audio quality on the internet. To be sure that’s true, I verified this with my FT-991. And the AM audio quality is indeed quite bad. The FET’s from the HF power amplifier of my FT-991 are already replaced (at the Yaesu service centre) and therefore there isn’t a relation between the bad finals and bad AM audio quality. Based on my “research” I can conclude that the solution is quite simple and can be done yourself.

verification of the facts
As a start I wanted to be sure that the AM audio quality is indeed bad. The FT-2000 was set in receive mode and a dummy load is connected to the HF antenna port of the FT-991. Both radios are set to the same frequency. On all the HF bands, the AM audio quality was bad. Transmission power and other settings didn’t contribute to better audio.

the cause
The cause of bad AM audio turned out to be a incorrect level setting in the service menu. Service menu item 18-2 is the level setting for the AM carrier level. If you have bad transmitted AM audio quality with your FT-991, it’s likely that the level setting is too high. (My radio was set to “066”.) If the original service procedure is applied, the resulting AM audio is not good. It’s likely that the adjustment of the radio is done correctly at the factory by the instruction, but that the instruction isn’t correct. (According to the service information, the S-meter should be set to “7” during transmission in the service mode at 14.200MHz without modulating.) If the AM carrier level setting is too high, the result is bad audio. I think that some FT-991 circuit is overdriven with bad AM transmission as a result.

the solution
The solution is quite simple and can be done yourself. The transmitted AM signal (and resulting audio) will be good if the AM carrier level of the FT-991 is reduced. The procedure I recommend is described below. Beware that the described method is different than Yaesu describes. According to me, it works great, but keep in mind that I’m not a authorised service engineer. Note, if you change a wrong setting in the service menu (by accident), press the on/off button to turn off the radio. The settings won’t be saved unless the [MENU/SETUP] button is pressed.

– Turn the FT-991 off and connect a dummy load to the HF antenna port;
– Press the [A/B]+[A=B]+[FAST] buttons together and hold them;
– Turn on the FT-991 while still pressing the three buttons;
– The FT-991 is now in service mode;
– Beware not to change anything except mentioned here.

– Rotated the [MULTI] knob clockwise until option 18-02 (AM carrier level) is shown;
– Make a (backup) note of the original value in your owners manual;
– Change the frequency to 14.200MHz by rotating the main dial;
– Press the PTT knob on the microphone without speaking in the microphone;
– Watch the S-meter for the reading, the original setting should be approximately S-7;
– Release the PTT knob.
– The carrier level of menu item 18-02 can be changed by the [CLAR/VFO-B] knob;
– Press the PTT button and speak in the microphone;
– Listen to the transmitted audio signal on the receiver;
– It’s likely that the audio sounds bad (distorted/overmodulated);
– Whistle into the microphone (to achieve maximum modulation) and reduce the AM carrier level by rotating the [CLAR/VFO-B] counterclockwise untill the S-meter doesn’t show anything (S-0);
– Speak into the microphone, the audio signal should be sounding good/clear;
– The PTT button can now be released;
– Make “for the record” a note of the new value into the operator manual;
– Press the [MENU/SETUP] button to save the new service menu values and restart the FT-991;
– My advice is to make a note of this procedure in you operator manual as a log of the radio.

in conclusion
The service manager of Yaesu is informed of the findings above. Hopefully this will contribute to better products and happier radio operators. I like the FT-991 very much and It’s a great radio! Hopefully the “AM carrier incident” doesn’t harm Yaesu too much, since the FT-991 is a great product. If you have a FT-991, my advice is to check (and change) the AM carrier level as described above. If you haven’t bought a FT-991 and want one, don’t be scared off, just buy one and have fun with it!

feedback is welcome!
If you like (or don’t like) this information, please sent me a note using the form field below. I would like to know if the adjustment works for you and also if there are other/new findings about this. Note: The message will be sent to my mailbox and will not be shown on the website…

Some quotes found om the web:

http://www.paarc.net/yaesu-ft-991-am-issue-resolution/
“Glenn/WA3LAB found the fix below on the net to resolve the issue with the Yaesu FT-991 in AM mode. The techs at Yaesu they said they’re aware of it, but Yaesu has not put out a bulletin on it. Both Glenn & I have followed this procedure and it appears to work. I wouldn’t want it put out there without letting people know that they should proceed with care, and not to change anything else unless they really know what they’re doing. Since there’s not many people running AM anymore most people have no idea there’s a problem. (Leonard / WV3P)

https://yaesuft991.blogspot.nl/2016/03/yaesu-ft-991-group-am-transmit-audio.html
“I purchased a new FT-991 late December 2015. Everything seemed OK with the radio until I tried AM. I wanted to participate in a local 6 meter AM net. The audio is distorted to the point where no one can understand me. I tried setting the power to 5 watts into a dummy load, lowering mic gain, turning off min-EQ, all with no success. I also noted downward modulation only. And yes I did a factory reset. I checked with 3 other people who recently purchased the 991 and they all sound horrible just like mine. I am afraid this radio design is broken on AM. Good thing I kept the boxes. Anyone else seeing (hearing) this problem? Updated: I do not know if someone had already mentioned but I think I found how to solve your problem: go to this link, at middle of page, where it is explained step by step how to do I hope to help you: http://http://www.amateurtele.com/index.php?artikel=168&id;=#752

Updated: I went to service menu and adjusted menu 18-02 from 77 to 52, and now I have reports of “almost FM quality audio”. Carrier power droped to 25W without audio input (RF POWER set to 40), I could find “power up and down” to peaks from 15W to 40W with modulation. MIC Gain was raised from 30 to 65 with reports saying nothing but “Excelent”.”

 

foto’s

Wanneer de zwarte kap van de radio wordt geschroefd, is er eem blank metalen paneel zichtbaar. Wanneer ook het tweede paneel verwijderd is, wordt de elektronica zichtbaar. Links is de HF eindtrap print te zien en rechts is de V/UHF eindtrap print te zien.


Op bovenstaande afbeelding is een opname te zien van de HF eindtrap (linker print) en de V/UHF eindtrap (rechts). op de HF print zijn de twee witte FET’s van de eindtrap te zien. Omdat het een push-pull schakeling is, is er een trafo nodig om de signalen samen te voegen. De dikke RF trafo is duidelijk zichtbaar achter de eind FET’s. Links zijn de spoelen en relais zichtbaar. Deze spoelen zijn door de relais’ schakelbaar zodat de juiste inductie wordt gekozen voor de filtering per band.


Op bovenstaande afbeelding is een detail opname te zien van de RD100HHF1 FET’s die samen de HF eindtrap vormen.


Op bovenstaande afbeelding is een overzicht te zien van de bovenkant van de zendontvanger. De afwerking van de elektronica is fantastisch!


Op bovenstaande foto is de onderkant van de FT-991 zichtbaar. Links is de antennetuner zichtbaar met voornamelijk de spoelen, condensatoren en relais’. De rechter print is de RF hoofd module zichtbaar.

 

FT-991 upgrade to FT-991A

De FT-991 heeft (naar mijn mening) een ontwerpfout. Tijdens watervalbeweging wordt het geluid van de ontvanger uitgeschakeld. Als de watervalweergave wordt gestopt, wordt het geluid weer ingeschakeld. Het watervaldisplay is daarom nogal onhandig in gebruik. Yaesu kondigde eind 2016 een FT-991A upgrade kit aan om het “probleem” op te lossen.

Prijs
Het bleek dat de upgrade kit ongeveer €600,00* gaat kosten. Dat is veel geld, zelfs vergeleken met de nieuwe standaard FT-991A. In Nederland is de prijs van een nieuwe FT-991 ongeveer €1.100,00. De prijs van een nieuwe FT-991A is ongeveer €1.450,00. Daarom is de upgradeprijs bijna het dubbele van het prijsverschil tussen de FT-991 en FT-991A. Dat is veel te veel geld om een ​​ontwerpfout op te lossen die er helemaal niet zou moeten zijn als je het mij vraagt. Ik bezit (bezat) een reeks Yaesu-radio’s zoals verschillende FT-817(ND), FT-857(D), FT-897(D), FT-450, FT-7800, FT-1500M, FT-2000 rigs en dus op een ik hou van Yaesu-radio’s en beschouw mezelf als een “Yaesu-man”. Maar ik moet toegeven dat Icom het beter heeft gedaan met de IC-7300. De IC-7300 heeft geen VHF en UHF, maar verder deed Icom het hier beter. Daarom besloot ik mijn FT-991 niet te upgraden en kocht ik de IC-7300 voor HF.

Auw…
Yaesu heeft een geschiedenis van ontwerp- en productiefouten als je het mij vraagt. Dat kan elk productiebedrijf overkomen en stoort me niet zo. Ik stoor me er wel aan dat Yaesu deze fouten of fouten niet toegeeft of erop reageert. Een fout toegeven wordt in Europa beschouwd als jezelf in een kwetsbare en eerlijke positie plaatsen en het verwachte resultaat is respect en waarschijnlijke toewijding van klanten. Ik denk dat het culturele verschil met Japan is dat het toegeven van een fout daar als een schande voor het bedrijf wordt beschouwd. Naar mijn mening zou het verstandig zijn om toe te geven dat Yaesu hier een fout heeft gemaakt en hun klanten “in het midden” te ontmoeten met een redelijke upgradeprijs. Het verwachte resultaat is nu ontevreden klanten en de waarde van de FT-991 is vrij laag nu iedereen zijn/haar radio probeert te verkopen om een ​​FT-991A (of IC-7300?!)

Negatief
Ja, de FT-991 is nog steeds een mooie radio, maar mijn gevoel is niet zo positief meer. Sinds de Icom IC-7300 is de primaire functie van de Yaesu FT-991 voor VHF en UHF. En het geld dat ik heb uitgegeven voor de FT-991 is best veel voor “slechts” een VHF/UHF-tuig. Als ik de FT-991 verkoop, verlies ik behoorlijk wat financiële waarde en is de upgrade gewoon te duur voor “slechts een verbetering van het spectrumweergave”. Voor nu doet het zijn werk en ik duim voor je dat de upgradeprijs van de FT-991A (veel) zal dalen. Ik verwacht niet dat ik de upgrade gratis krijg, maar een redelijke prijs van €150…250 zou leuk moeten zijn, in ieder geval om mijn vertrouwen in Yaesu weer te winnen…

Kanttekening
Ik hoorde van een deskundige dat de chips in de FT-991 serie radio’s zijn voorzien van een serienummer. Vervanging van een chip is niet mogelijk zonder het juiste serienummer te programmeren (af fabriek). Dit is vrij gebruikelijk bij (dure) professionele apparatuur, maar voor hamradioapparatuur is dit nieuw voor mij. Hamradio-operators sleutelen graag aan radio’s en verbeteren/veranderen deze. De Yaesu FT-101 handleidingen hadden zelfs een instructie hoe de apparatuur aan te passen. Maar het lijkt erop dat Yaesu nu een professioneel groot bedrijf is geworden. Dit voelt niet goed en ik mis de “ham-spirit” hier. Ik hou van mijn FT-897D en hoewel hij een paar keer kapot ging en ik weet dat het niet de beste radio is, vind ik de rig leuk. En aangezien mijn gevoel goed is, heb ik andere radio’s van hetzelfde merk gekocht. Maar ik ben bang om te zeggen dat mijn warme gevoelens langzaam vervagen…

* Upgrade price source: http://www.funktechnik-bielefeld.de